Wiadomości archiwalne – Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zapowiedzi prasowe. Wyjaśnienia dla mediów. Nauka w Polsce. Załatw sprawę. Dostęp do informacji publicznej. Skargi i wnioski. Ordery i odznaczenia. Wniosek (podatek VAT 0%) o potwierdzenie zamówienia na sprzęt komputerowy dla szkół wyższych.
Nastał czas awansów zawodowych na stopnie nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, a wraz z nim stres i walka z urzędnikami, którzy nie są elastyczni. Ale po kolei. Warunkiem przystąpienia do awansu zawodowego nauczyciela (na kolejne stopnie) jest posiadanie przez nauczyciela odpowiednich kwalifikacji, w tym przygotowania pedagogicznego. I to akurat dla wszystkich jest jasne. Problem zaczyna się, kiedy zaczynamy analizować kwestię przygotowania pedagogicznego. A wszystko za sprawą nowego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli ( Definicja przygotowania pedagogicznego została określona w treści § 2 rozporządzenia, zgodnie z którym należy przez to rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktykę pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin; w przypadku nauczycieli praktycznej nauki zawodu niezbędny wymiar zajęć z zakresu przygotowania pedagogicznego wynosi nie mniej niż 150 godzin; o posiadaniu przygotowania pedagogicznego świadczy dyplom ukończenia studiów lub inny dokument wydany przez uczelnię, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego. Oznacza to, że aby kwalifikacje nauczyciela w zakresie posiadania przygotowania pedagogicznego zostały uznane przez organ musi on: nabyć wiedzę i umiejętności z zakresu pedagogiki, psychologii i dydaktyki szczególnej; szkolenie teoretyczne w tym zakresie musiało obejmować 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia; pozytywnie ocenioną praktykę pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin; posiadać dyplom ukończenia studiów lub inny dokument wydany przez uczelnię, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego; Wątpliwości w organie powoduje brak konkretnego dokumentu obrazującego posiadanie przygotowania pedagogicznego. Jeśli nie ma odrębnego „papierka” organy odmawiają przyjęcia dokumentacji bądź wzywają do uzupełnienia dokumentacji. Są i takie, które odrzucają dokumenty i nie dopuszczając nauczyciela do egzaminu/rozmowy przed Komisją zmuszają do ponownego odbycia stażu. Czy słusznie? Otóż nie … jest więc nadzieja dla tych nauczycieli, których to spotkało. Po pierwsze rozporządzenie z 2017 roku obowiązuje od dnia jego ogłoszenia, czyli od dnia roku, a to oznacza, że dotyczy tych nauczycieli, którzy rozpoczynali staż po tej dacie. Jeśli jednak zaczynałeś staż przed tą datą, a więc pomiędzy rokiem 2009 a 2017 (czyli obecnie masz zdawać egzamin na nauczyciela mianowanego lub stajesz przed komisją kwalifikacyjną na nauczyciela dyplomowanego) to obowiązują Cię przepisy rozporządzenia z 2009 roku (rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli). Musisz bowiem posiadać pełne kwalifikacje, w tym przygotowanie pedagogiczne w dniu składania wniosku o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego na kolejny stopień awansu zawodowego (!). To pierwsza kwestia. Druga kwestia jest taka, że zgodnie z § 28 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli, z dnia 12 marca 2009 r.: „Nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia, którym na podstawie dotychczasowych przepisów uznano ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć, zachowują nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki”. Po trzecie, zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (w niektórych częściach jeszcze obowiązującej) ocena kwalifikacji nauczyciela należy do dyrektora szkoły i może być kontrolowana w trybie nadzoru pedagogicznego (art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy). To oznacza, że fakt czy nauczyciel posiada przygotowanie pedagogiczne może potwierdzić dyrektor szkoły i wydać odpowiednie zaświadczenie. W przypadku nauczycieli, o których mowa powyżej. tj. takich którym uznano w dniu wejście w życie rozporządzenia ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć przyjąć należy, iż uznanie takie nie wpływa na ustalenie kwalifikacji przy kolejnym zatrudnieniu. Stanowisko takie wynika z orzeczenia Sądu Najwyższego, z dnia 25 lutego 2015 r. sygn. akt II PK 95/14, w którym stwierdza się, że: „uprzednie uznanie kwalifikacji według kierunku studiów zbliżonego do nauczanego przedmiotu miało znaczenie tylko w danym (aktualnym), czyli trwającym stosunku pracy. Tak należy rozumieć przepis § 28, który odnosi się do nauczycieli zatrudnionych w dniu wejścia w życie rozporządzenia z 12 marca 2009 r. Z regulacji tej nie wynika uniwersalne wyposażenie nauczycieli, którym uprzednio uznano kierunek studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu, w walor „nabytych kwalifikacji” w kolejnych nauczycielskich zatrudnieniach. Decyduje o tym zdarzenie leżące u podstaw takiej regulacji, czyli uznanie kwalifikacji w szczególnym trybie. Uznanie to odnosi się do konkretnego stosunku pracy, bo tylko w nim mogła nastąpić indywidualna ocena pracodawcy (dyrektora szkoły), dotycząca uznania kwalifikacji. Nie była to decyzja administracyjna, lecz tylko element składający się na stosunek prywatny (stosunek pracy). Chodziło więc o ustalenie, ocenę i uznanie kwalifikacji do konkretnego zatrudnienia, czyli ze względu na nauczany przedmiot i ukończony kierunek studiów. Przeciwne stanowisko byłoby wbrew zmianie prawnej, która nie przewiduje już uznania kwalifikacji nauczyciela do nauczania takiego jak poprzednio. Studia wyższe na kierunku (specjalności) innym wymagają ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. Obecnie decydują więc kwalifikacje, które podlegają tylko sprawdzeniu. Należy to do dyrektora szkoły (art. 39 ust. 3 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty) i może być kontrolowane w trybie nadzoru pedagogicznego (art. 33 ust. 2 pkt 1 tej ustawy)(…). Uznanie kwalifikacji miało charakter indywidualny (konkretny) i nie przenosi się na kolejne zatrudnienia (stosunki pracy), nawet w tej samej szkole. Kolejne zatrudnienie zależy od kwalifikacji aktualnie wymaganych. Taki jest zasadniczy warunek nauczycielskiego stosunku pracy, który zależy od posiadania określonych kwalifikacji (art. 10 ust. 5 pkt 5, ust. 8 i art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela).” Niezbędne zaświadczenia. Tak więc, jeśli masz obawy czy posiadasz przygotowanie pedagogiczne zwróć się do dyrektora szkoły o wydanie zaświadczenia o posiadaniu kwalifikacji do zdobycia kolejnego stopnia awansu zawodowego. Przecież Twój dyrektor najlepiej będzie wiedział, czy je posiadasz czy nie. O pomoc możesz również poprosić swoją Uczelnię – o wydanie zaświadczenia potwierdzającego posiadanie kwalifikacji z przygotowania pedagogicznego (wydają najczęściej na podstawie suplementu do dyplomu). Przy kolejnym awansie zawodowym wpisz nabycie uprawnień pedagogicznych jako wolę poszerzania swoich kwalifikacji i nie będziesz mieć wątpliwości przy egzaminie/rozmowie. I PAMIĘTAJ: Otagowane jako: awans zawodowy, kwalifikacje nauczyciela, przygotowanie pedagogiczne, rozporządzenie o kwalifikacjach nauczycieli, rozporządzenie o kwalifikacjach z 2009 r., rozporządzenie o kwalifikacjach z 2017 r.
Dokumentowanie pracy szkoły i placówki. 28.06.2023. W związku z pracami grupy roboczej powołanej w ramach Zespołu do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty, w MEiN zostały opracowane materiały robocze zawierające wykazy dokumentów, których obowiązek prowadzenia w szkołach i placówkach wynika wprost z przepisów prawa Rola dyrektora we wspomaganiu rozwoju zawodowego nauczycieliPraca dyplomowaOpracowała:mgr Justyna Czykwin-StrękowskaBiałystok, marzec 2015WSTĘP ........................................ 2Rozdział 1PRZEDMIOT I ZNACZENIE DOSKONALENIA ZAWODOWEGO Pojęcie doskonalenia zawodowego nauczycieli ........................................ Podstawy prawne doskonalenia nauczycieli ........................................ Cele i znaczenie doskonalenia zawodowego ........................................ 10Rozdział 2ORGANIZACJA SYSTEMU DOSKONALENIA ZAWODOWEGO Formy doskonalenia zawodowego nauczycieli ........................................ Doskonalenia nauczycieli a jakość pracy ........................................ 23Rozdział 3BADANIE POTRZEB NAUCZYCIELI W ZAKRESIE DOSKONALENIA Cel i przedmiot badań ........................................ Dyskusja wyników........................................ 31Rozdział 4PLAN WDN ........................................ 33ZAKOŃCZENIE ........................................ 36Bibliografia ........................................ 39 Aneks ........................................ 41WSTĘPO sposobach i wynikach pracy szkoły w znacznym stopniu decydują nauczyciele. To oni odpowiadają za właściwą realizację procesu dydaktyczno-wychowawczego, pośredniczą w przekazywaniu wiedzy, umiejętności oraz wartości, jednym słowem są największym atutem szkoły. Zatem wspieranie ich rozwoju zawodowego powinno być integralną i zasadniczą częścią wysiłków na rzecz podnoszenia jakości nauczania i uczenia się oraz polepszania ich wyników „Zawód i zarazem powołanie nauczyciela niemal samo przez się nie tyle wymaga doskonalenia, ile raczej się z nim utożsamia (...) Doświadczenie i praktyka wykazuje, że tylko względnie można się do zawodu nauczycielskiego przygotować, a trzeba się doń nieustannie także i samemu powoływać, co stanowi podstawę i sens życiowego procesu bycia nauczycielem.” Doskonalenie jest nakazem czasu. Wiek XXI i nowoczesny system oświaty potrzebuje nauczyciela nowatora i twórcy, wymaga od niego profesjonalizmu, skuteczności, fachowości oraz zaangażowania we własny rozwój. To nie kto inny „a właśnie nauczyciel winien wykazywać stałą aktywność poznawczą, systematycznie wzbogacaną i rozwijaną przez całe życie. Jego działalność musi być ustawicznie korygowana, modelowana, a jego system wiedzy i umiejętności powinien zmieniać swoją strukturę. Jest to nadrzędna zasada przemian oświatowych, idea kształcenia ustawicznego istotna w zawodzie i stylu życia nauczycieli” W dzisiejszych czasach nauczyciel musi ustawicznie podnosić swoje kwalifikacje tak by nadążać za zmieniającym się światem. Wymaga to dobrego przygotowania, odpowiedniej wiedzy, umiejętności i motywacji oraz stworzenia warunków instytucjonalnych umożliwiających jednostce owo permanentne uzupełnianie wykształcenia i wszechstronny rozwój. Skoro to nauczyciel jest projektantem przyszłych zmian, to stymulowanie go do samowychowania, integrowanie zespołu nauczycieli wokół postawionych celów, budowanie dobrego klimatu szkoły, podnoszenie poczucia odpowiedzialności za jakość kształcenia i wychowania powinno być nadrzędnym celem każdego dyrektora. Funkcja kierownicza zakłada bowiem nie tylko planowanie, organizowanie działań i kontrolę ale także motywowanie (pobudzanie) ludzi do aktywności Świadomy tego dyrektor winien aktywnie wspomagać i inspirować do poszukiwań innowacyjnych, doceniać możliwości twórcze zespołu nauczycielskiego, wspierać inicjatywy i doceniać zaangażowanie nauczycieli oraz być wzorem do naśladowania. Powinien także ustawicznie pozyskiwać nauczycieli dla doskonalenia, stwarzać klimat sprzyjający ich rozwojowi, organizować atrakcyjne i aktywizujące formy i metody rozwoju zawodowego, a w miarę możliwości za efekty doskonalenia nagradzać. Sprawy kształcenia nauczycieli i wspierania ich w rozwoju zawodowym wciąż są traktowane powierzchownie, formalnie, bez należytego uwzględnienia złożoności funkcji i zadań tego zawodu oraz uwarunkowań jego wykonywania. Jako lider WDN, w swojej placówce, postanowiłam pochylić się nad tą kwestią co stało się przyczynkiem do napisania przeze mnie owej pracy. Przedstawię w niej różne aspekty rozwoju zawodowego pierwszy poświęciłam przedmiotowi i znaczeniu doskonalenia zawodowego nauczycieli. Opracowałam go w oparciu o literaturę odnoszącą się do tematu pracy i przedstawiłam w nim pojęcie doskonalenia zawodowego nauczycieli, podstawy prawne oraz jego cele i znaczenie. W drugim rozdziale skupiłam się na organizacji systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli. Omówiłam to formy doskonalenia zawodowego oraz jego wpływ na jakość 3 to charakterystyka założeń metodologicznych. Przedstawiłam w nim cel i przedmiot badań oraz poświęciłam miejsce na dyskusję wyników badań ostatni zawiera plan WDN. Na końcu umieściłam bibliografię oraz 1PRZEDMIOT I ZNACZENIE DOSKONALENIA ZAWODOWEGO Pojęcie doskonalenia zawodowego nauczycieliW literaturze przedmiotowej zdarzają się przypadki optowania za równoznacznością zakresu pojęć „dokształcanie” i „doskonalenie”. Jest to uzasadnione rozwojem teorii doskonalenia wielostronnego, która jest wyrazem idei wielowymiarowości i integralności zarówno natury ludzkiej, jak i kultury, a w jej obszarze nauki. Dlatego też w dalszej części pracy pojęcie doskonalenia i dokształcania będą występować obok siebie i będą zawodowe nauczycieli, podobnie jak i samo kształcenie, jest procesem złożonym oraz wielowątkowym. Może być ono rozpatrywane w różnych wymiarach - jako potrzeba i cecha współczesnego człowieka oraz jako idea, zasada systemu oświatowy. „Potrzeba doskonalenia warsztatu pracy, umiejętności, siebie pojawia się wówczas, gdy człowiek stwierdza rozbieżność między tym co wie i potrafi, a tym czego wymaga współczesność.” Według słownika pedagogicznego doskonalenie zawodowe to: podwyższenie kwalifikacji pracowniczych za pośrednictwem różnych form kształcenia i „samouctwo”, niezbędne w wieku produkcyjnym z tego względu, że szkoła zawodowa daje tylko podstawowe i względnie ogólne przygotowanie do pracy zawodowej, jak i z tego, że wymagania pracy zawodowej stale ulegają zmianom. Doskonalenie jest także opisywane jako „droga, która prowadzi do twórczości i nowatorstwa pedagogicznego, gdzie praktyka nauczania i wychowania jest polem do wytwarzania przez nauczyciela własnej wiedzy edukacyjnej i jej ciągłego, nieustannego weryfikowania. Na tej drodze rozwoju nauczyciel nastawiony jest na ustawiczne ulepszanie własnej praktyki oraz dzielenie się twórczymi osiągnięciami z innymi” Wincenty Okoń, rozpatruje doskonalenie zawodowe, jako:- udzielanie pomocy w realizacji celów kształcących, wychowawczych początkującym nauczycielom w okresie ich adaptacji zawodowej;- aktualizowanie i wzbogacanie wiedzy przedmiotowej, pedagogicznej, psychologicznej w okresie samodzielności zawodowej;- organizowanie różnych form samokształcenia indywidualnego i zbiorowego;- udzielanie pomocy w samodzielnej pracy badawczej. Doskonalenie zawodowe nauczycieli w Polsce opiera się na założeniach edukacji ustawicznej (permanent education), zwanej tez kształceniem przez całe życie (lifelong education), w trakcie którego jego organizatorzy starają się wyeliminować rozbieżności między teorią i praktyką edukacji. Cechą charakterystyczną doskonalenia, jest jego ahistoryczność, ukierunkowanie na współczesność lub pewną „modelową” przyszłość, z pominięciem przeszłości. Doskonalenie jest kolejnym etapem edukacji nauczycielskiej, kontynuacją kształcenia oraz uczestnictwa w procesie kształcenia ustawicznego. „Doskonalenie się - pisał A. Dygasiński - ma to do siebie, iż nie istnieje żaden jego kres dający się zaznaczyć z góry”. Ogólnie można rozumieć je jako proces systematycznego aktualizowania, modernizowania, pogłębiania oraz uzupełniania wiedzy i umiejętności w celu ich dostosowania do zmieniających się wymagań stanowisk pracy, w związku z postępem naukowo-technicznym, organizacyjnym, ekonomicznym i społecznym. W odniesieniu do zawodu nauczyciela, polega ono na podwyższaniu i pogłębianiu kwalifikacji nauczycielskich, udoskonalaniu warsztatu metodycznego, zwiększaniu motywacji do samokształcenia, efektywności pracy dydaktyczno-wychowawczej, poprzez różne podyplomowe i samokształceniowe formy pracy oświatowej. Przyjmując, że obowiązki nauczyciela-wychowawcy powierzone są ludziom o różnym stopniu przygotowania do wykonywania zawodu, doskonalenie zawodowe określić można jako uzupełnianie (bezpośrednie lub pośrednie, za pomocą książek, czasopism, środków masowego przekazu, dostarczanie nauczycielowi informacji niezbędnych w jego działalności zawodowej oraz interpretowanie ich zgodnie z celami kształcącymi i wychowawczymi), pogłębianie (zwane również wzbogacaniem, jest uprawiane przez nauczycieli ambitnych, pragnących lepiej znać zagadnienia związane z realizowanym przedmiotem pod względem metodycznym i merytorycznym – nauczycieli poszukujących, otwartych na nowości), i aktualizowanie wiedzy (polega na jej odnawianiu i może się odbywać przez studiowanie najnowszej literatury, słuchanie wykładów i prelekcji, dyskusje polegające na wymianie poglądów oraz konsultacje itp) oraz rozwijanie, doskonalenie sprawności i umiejętności niezbędnych w pracy z dziećmi i młodzieżą. Proces doskonalenia przebiega w toku pracy zawodowej nauczycieli, stając się czymś oczywistym i stanowi swoistego rodzaju przedłużenie możliwości rozwojowych nauczycieli na okres pełnienia przez nich roli zawodowej. Podstawy prawne doskonalenia nauczycieliUzupełnianie i aktualizowanie kwalifikacji zawodowych oraz nabywanie nowych umiejętności jest obowiązkiem nauczyciela wynikającym wprost z następujących przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela:· ust. 3 Karta Nauczyciela „Nauczyciel powinien podnosić swoją wiedzę ogólną i zawodową, korzystając z prawa pierwszeństwa do uczestnictwa we wszystkich formach doskonalenia zawodowego na najwyższym poziomie.”· ust. 2 pkt 3 Karta Nauczyciela„W ramach czasu pracy nauczyciel obowiązany jest realizować zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.”· Art. 64 ust. 2 pkt 3 Karta Nauczyciela„Nauczyciel może być zobowiązany przez dyrektora szkoły do uczestnictwa w czasie ferii w doskonaleniu zawodowym w określonej formie.” W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, dużą wagę przywiązuje się do doskonalenia zawodowego nauczycieli. Świadczą o tym ciągłe zmiany i usprawnienia systemu podstawy funkcjonowania systemu doskonalenia nauczycieli w Polsce określone zostały w art. 78 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty oraz w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie rodzajów, zasad tworzenia, przekształcania i likwidowania oraz zasad działania placówek doskonalenia nauczycieli. Ponadto ministerialny punkt widzenia na temat systemowych rozwiązań dotyczących wspierania rozwoju zawodowego nauczycieli znalazł odbicie w opublikowanym w grudniu 1999 roku dokumencie precyzującym przewidywany rozwój systemu doskonalenia nauczycieli w Polsce zatytułowanym „Strategie kształcenia ustawicznego nauczycieli”. Doskonalenie zawodowe nauczycieli mogą organizować i prowadzić zgodnie z zarządzeniem nr 41 MEN z dnia 21 listopada 1990 roku:- Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli – w formie studiów specjalnych, kursów, seminariów i konferencji;- Szkoły wyższe – w formie studiów doktoranckich, podyplomowych, studiów specjalnych, kursów, seminariów i konferencji;- Wojewódzkie ośrodki metodyczne – w formie studiów specjalnych, kursów, seminariów, konferencji i praktyk pracowniczych- Doradcy metodyczni – w formie samokształcenia kierowanego, szkolenia przywarsztatowego i instruktażu;- Dyrektorzy szkół w porozumieniu z radą pedagogiczną w formie samokształcenia kierowanego, szkolenia przywarsztatowego i instruktażu;- Ośrodki doskonalenia zawodowego innych resortów, różnorodne instytucje i organizacje, osoby prawne i fizyczne zgodnie ze swoim zakresem działania. W myśl przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty to kurator:· bada potrzeby nauczycieli w zakresie doskonalenia zawodowego,· inicjuje i koordynuje działania związane z doskonaleniem,· może podejmować działania wspomagające materialne i organizacyjne doskonalenie, w szczególności promować nowatorstwo dydaktyczno – wychowawcze,· sprawuje nadzór pedagogiczny nad placówkami doskonalenia nauczycieli,· wydaje zgodę na prowadzenie kursów kwalifikacyjnych przez placówki doskonalenia nauczycieli i sprawuje nad nimi nadzór,· prowadzi rejestr niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli. Odpowiedzialność za organizację doskonalenia nauczycieli ponosi natomiast dyrektor szkoły (placówki oświatowo-wychowawczej). Wynika to z:- art. 7 ust. 2 pkt 4 Karty Nauczyciela dyrektor szkoły jest odpowiedzialny za zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i ich doskonaleniu zawodowym - z racji sprawowania nadzoru pedagogicznego wewnątrz szkoły lub placówki, o czym mówi Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego. W § 1. 1 czytamy „Celem nadzoru pedagogicznego jest doskonalenie systemu oświaty, a w szczególności jakościowy rozwój szkół i placówek z ukierunkowaniem na rozwój ucznia i rozwój zawodowy nauczyciela. - - art. 41 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( nr 95, poz. 425, z późn. zm.), w którym czytamy, że „do kompetencji stanowiących rady pedagogicznej należy ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły lub placówki” oraz art. 40 ust. 4 cyt. Ustawy mówiący o odpowiedzialności personalnej dyrektora szkoły lub placówki jako przewodniczącego rady pedagogicznej. Dalsze regulacje prawne w sprawie doskonalenia nauczycieli omówione są także w:- Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli, w § 6. 1. czytamy: dyrektor szkoły lub placówki opracowuje wieloletni plan doskonalenia zawodowego nauczycieli, mając na uwadze: 1) program rozwoju szkoły lub placówki i związane z tym potrzeby kadrowe, 2) plany rozwoju zawodowego poszczególnych nauczycieli, 3) wnioski nauczycieli o dofinansowanie form doskonalenia zawodowego 2. Organ prowadzący opracowuje na każdy rok budżetowy plan dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli (..), biorąc pod uwagę wnioski dyrektorów szkół i placówek (...). 3. Dyrektor szkoły lub placówki (..) składa organowi prowadzącemu sprawozdanie ze sposobu wykorzystania środków przyznanych na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli w poprzednim roku budżetowym. § 7. Organ prowadzący, w porozumieniu z dyrektorami szkół i placówek, ustala corocznie maksymalną kwotę dofinansowania opłat (...) oraz specjalności i formy kształcenia, na które dofinansowanie jest przyznawane. - Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego. W punkcie 12, Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi, wymienione zostały wymagania stawiane przedszkolom. Czytamy tu, iż na poziomie D: zarządzanie szkołą lub placówką ma sprzyjać indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu” - art. 68 ust. 1 Karty Nauczyciela „nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć przysługuje urlop płatny dla dalszego kształcenia się oraz inne ulgi i świadczenia związane z tym kształceniem. Nauczyciel może otrzymać urlop płatny lub bezpłatny dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych, a bezpłatny z innych ważnych przyczyn.” Szczegółowo kwestie te reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla kształcenia się, dla celów naukowych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz. U. z dnia 2001 r. nr 1, poz. 5) Ponadto nauczycielom dokształcającym się dyrektor szkoły może ustalić czterodniowy tydzień pracy ( c Karty Nauczyciela). Nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć, ze względu na doskonalenie się, dyrektor za zgodą organu prowadzącego szkołę na doskonalenie się, dyrektor za zgodą organu prowadzącego szkołę może obniżyć tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, na czas określony lub do odwołania (art. 42 a ust. 1 Karty Nauczyciela) Cele i znaczenie doskonalenia zawodowegoDoskonalenie zawodowe jako proces oświatowy jest określane przez nadrzędne cele, które są rozmaicie ujmowane przez różnych autorów, wyprowadzających je albo z ogólnych celów kształcenia i wychowania, albo z pewnych konkretnych celów operacyjnych, właściwych dla działań samokształceniowych w ściśle określonym zakresie. Z punktu widzenia motywacji – cele doskonalenia możemy rozpatrywać jako cele utylitarne, jeżeli ich spełnienie ma przynieść korzyści o charakterze materialnym (awans, nagroda, uznanie, zarobki, ułatwienie sukcesu), lub bezinteresowne, gdy na tej drodze zaspokajamy własne subiektywne potrzeby kulturalne, bez chęci wyciągania z tego jakichkolwiek korzyści. W praktyce dominują cele utylitarne – chęć osiągnięcia konkretnych korzyści, choć nie zawsze mierzonych w dobrach materialnych. Ogólnie rzecz ujmując celem systemu doskonalenia zawodowego jest sprostanie „wyzwaniom” stojącym przed oświatą, a wynikających ze zmiany wymagań nakładanych na nauczyciela przez społeczeństwo i system oświaty, ze zmian politycznych, społeczno-ekonomicznych i demograficznych, jak również ze zmian w zakresie kwalifikacji nauczycieli wynikającej z wymagań związanych z rozwojem nauk pedagogicznych, a także z usprawnienia samego systemu oświatowego. Halina Dybek twierdzi, iż katalog celów doskonalenia nauczycieli jest znacznie bardziej rozległy, a oto niektóre z nich:1. Osiąganie najwyższych efektów w pracy dydaktycznej z Uzyskiwanie najwyższych efektów pracy wychowawczej z dziećmi i Tworzenie własnej osobowości – zarówno profesjonalnej, jak i Lepsze przygotowanie się do korzystania z informacji Lepsze przygotowanie się do diagnozowania i prognozowania rozwoju psychofizycznego Dążenie do zrozumienia procesów współczesnej kultury i wzbogacania swego życia Przygotowanie się do upowszechniania postępu i rozwijania twórczości Zdobycie wysokiego autorytetu w Realizacja życiowego hobby .... Pedagog i historyk wychowania Tadeusz Nowacki wyróżnił, z kolei, trzy funkcje/cele doskonalenia zawodowego, tj.:- funkcję wyrównawczą polegającą na uzupełnianiu posiadanego wykształcenia do poziomu wymaganego przez wykonywany zawód;- funkcję wdrożeniową, sprowadzającą się do nabywania wiadomości i sprawności praktycznych pozwalających na osiąganie wyższych efektów w pracy pedagogiczne i na wzbogacanie osobowości nauczyciela;- funkcję renowacyjną, związaną ze stałym nastawieniem na aktualizację wiedzy i umiejętności nauczyciela w związku z postępem danej specjalności zawodowej. I tak, poprzez doskonalenie nauczycieli, realizowane są podstawowe funkcje procesu edukacyjnego:- funkcja adaptacyjna – ,dotyczy głównie nabywania umiejętności pedagogicznych przez nauczycieli i jest blisko związana z poszukiwaniem rozwiązań aktualnych trudności, z którymi nauczyciel styka się w swojej pracy;- funkcja podnoszenia kwalifikacji – dotyczy dokształcania w celu wyrównania luk pomiędzy uzyskanymi kwalifikacjami a nowymi wymaganiami nakładanymi na nauczyciela (jest to szczególnie ważne z punktu widzenia postępu naukowo-technicznego; jest to funkcja najbardziej widoczna w systemie doskonalenia nauczycieli);- funkcja rozszerzająca doskonalenie – umożliwia nauczycielowi uzyskanie kompetencji w zakresie nauczania innego przedmiotu;- funkcja specjalizacyjna – ułatwia nauczycielowi uzyskanie dodatkowych kwalifikacji, szczególnie po kilku latach pracy zawodowej, w wyniku uczestnictwa w kursach doskonalenia;- funkcja innowacyjna – ma duże znaczenie w doskonaleniu nauczycieli (jest ona niezbędnym łącznikiem między teorią pedagogiczną a praktyką oświatową, między projektowanymi reformami szkolnymi a ich wykonaniem).Nie są to jedynie funkcje, które może spełnić doskonalenie zawodowe nauczycieli. Może ono także wpływać na nawiązanie i utrzymanie bliższych kontaktów między nauczycielami, pozwala na uwolnienie się od stereotypów, postaw dogmatycznych lub autorytarnych, wpływa na pobudzenie wzrostu świadomości problemów własnych i problemów uczniów. Jak wynika z powyższych rozważań doskonalenie zawodowe ma prowadzić nie tylko do adaptacji do zawodu, ale może prowadzić także do zmiany specjalizacji (rekwalifikacji) i podejmowania przez nauczyciela innych (zbliżonych do dotychczasowych) zadań zawodowych. Należy jednak pamiętać, że podstawowym celem doskonalenia zawodowego nauczycieli w dzisiejszych czasach, zarówno zewnątrz jak i wewnątrzszkolnego, powinny być rzeczywiste problemy placówki. To dla jej dobra cel „wewnętrzny” – potrzeba samorozwoju nauczyciela i „zewnętrzny” – potrzeby placówki oświatowej powinny być w ścisłej 2 ORGANIZACJA SYSTEMU DOSKONALENIA ZAWODOWEGO Formy doskonalenia zawodowego nauczycieliReforma ustroju szkolnego w roku 1999, wprowadzenie procedury awansu zawodowego nauczycieli, spowodowały znaczny rozwój form dokształcania, doskonalenia zawodowego oraz wzrost ich popularności wśród tej grupy zawodowej. Zmienił się także sposób doskonalenia zawodowego nauczycieli z podającego – wykłady, lekcje pokazowe, spotkania z ekspertem – na aktywizujący – warsztaty, gry dydaktyczne, metoda projektów itp. –oraz formy i treści jego realizacji; to już nie władze oświatowe określają, czego mają się uczyć nauczyciele, ale oni sami mogą i powinni odkrywać swoje potrzeby w zakresie samodoskonalenia. Uzupełnianiu braków wykształcenia, poszerzaniu zdobytej wiedzy, doskonaleniu umiejętności, modyfikacji warsztatu metodycznego, nabywaniu dodatkowych kwalifikacji przez nauczycieli służy zarówno doskonalenie zewnętrzne (studia podyplomowe: kwalifikacyjne, doskonalące: kursy, warsztaty metodyczne, seminaria organizowane przez uczelnie wyższe – państwowe i prywatne, kolegia nauczycielskie, wojewódzkie ośrodki doskonalenia nauczycieli), jak i wewnętrzne doskonalenie nauczycieli (rady pedagogiczne, zespoły przedmiotowe, zespoły pracy samokształceniowej), samokształcenie (czytelnictwo pozycji metodycznych, Internet). MENiS aby zapewnić realizację podstawowych założeń polityki oświatowej państwa, ściśle współpracuje z placówkami centralnymi, dla których jest organem prowadzącym. W tej chwili są to: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Centrum Metodyczne Pomocy Pedagogiczno-Psychologicznej, Ogólnopolskie Centrum Edukacji Niestacjonarnej. Nadzór merytoryczny nad wymienionymi placówkami sprawuje Departament Doskonalenia Nauczycieli. Ponadto w kraju istnieje kilkadziesiąt placówek doskonalenia nauczycieli takich jak: wojewódzkie placówki doskonalenia nauczycieli, centra edukacji nauczycieli, wojewódzkie centra kształcenia 1 Struktura funkcjonowania systemu doskonalenia „Ośrodki zajmujące się doskonaleniem realizują swoje zadania poprzez opracowywanie wysokiej klasy programów doskonalenia, które powstają w oparciu o najnowszą wiedzę metodyczną i dydaktyczną oraz na podstawie fachowo przeprowadzonych diagnoz potrzeb w zakresie doskonalenia. Programy form doskonalenia są nierzadko odpowiedzią na zmiany w polityce edukacyjnej państwa i regionu.” Jedną z form doskonalenia zawodowego nauczycieli, mająca na celu niesienia pomocy nauczycielom w pracy dydaktycznej i wychowawczej, stała się – powołana zarządzeniem Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 28 maja 1981 roku- instytucja nauczyciela metodyka , doradcy metodycznego. W. Goriszowski i P. Kowolik przez doradztwo pedagogiczne rozumieją „udzielanie porad, pomocy merytorycznej, pomaganie, przekazywanie wskazówek dotyczących poszczególnych zadań lub rozwiązywanie konkretnych problemów.” Doradztwo metodyczne jest zatem pomocą i nakłanianiem nauczycieli do stosowania wiedzy pedagogicznej w praktyce oraz pożądanego działania w sposób trwały i zorganizowany, przez wspólne z doradcą, nauczycielem wykrywanie błędów, stawianie diagnozy, a następnie pokonywanie trudności przez działalność profilaktyczną lub terapeutyczną. Doradztwo metodyczne jest niesieniem pomocy nauczycielom w doborze odpowiednich celów, treści, metod, zasad, środków, form nauczania i wychowania. Doradztwo metodyczne może być prowadzone w formie indywidualnej i zbiorowej. Mówiąc o doradztwie indywidualnym, mamy na myśli konsultacje indywidualne z nauczycielem w jego miejscu pracy lub w gabinecie doradcy metodycznego, połączone z obserwacją zajęć i instruktażem lub dotyczące rozwiązania problemów dydaktyczno – wychowawczych. Doradztwo metodyczne zbiorowe to z kolei konferencje przedmiotowo-metodyczne, zespoły samokształceniowe, warsztaty metodyczne, konsultacje zbiorowe itp. Funkcjonowanie doradztwa metodycznego wspierają i koordynują wojewódzkie placówki doskonalenia. Mają one na celu przede wszystkim „inspirowanie, organizowanie i prowadzenie doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej, prowadzenie kursów kwalifikacyjnych, nadających nauczycielom kwalifikacje określone w przepisach w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli zwane „kursami kwalifikacyjnymi”. Doskonaleniem nauczycieli zajmują się również uczelnie. Wynika to z ich uprawnień do prowadzenia wszelkich form kształcenia. Prowadzą one dłuższe formy doskonalenia takie jak: studia podyplomowe oraz modyfikacje programów kształcenia nauczycieli. Studia podyplomowe umożliwiają uzyskanie nowych lub uzupełnienie już posiadanych, ale nie wystarczających do zajmowanego stanowiska, kwalifikacji merytorycznych i pedagogicznych W przyszłości dyrektor ma także otrzymać pomoc ze strony placówek wspomagania nauczycieli w postaci powołanego konsultanta, którego w skrócie nazywa się SORE (szkolny organizator rozwoju edukacji). Osoba ta ma być odpowiedzialna za realizację rocznego planu wspomagania zbudowanego w oparciu o ofertę doskonalenia wybraną przez przedszkole. SORE to zewnętrzny konsultant zatrudniony w ramach projektu przez powiatowego koordynatora i pełni wyłącznie rolę koordynatora działań, moderatora i doradcy. Ma za zadanie pomóc w diagnozie potrzeb i problemów przedszkola, wspierać przedszkole w przygotowaniu planu rocznego wspomagania, pomóc w zdefiniowaniu ról osób korzystających ze wspomagania, ustalenie ich zadań, wsparcie przy zapewnieniu obiegu informacji, pozyskiwanie zewnętrznych ekspertów/ specjalistów w razie potrzeby, monitorowanie i dokumentowanie przebiegu projektu, przygotowanie sprawozdania z przebiegu realizacji rocznego planu wspomagania i przedstawienie raporty dyrektorowi i radzie pedagogicznej. Ważnym elementem spajającym potrzeby szkoły z potrzebami doskonalenia poszczególnych nauczycieli jest Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli. WDN to pewien uporządkowany sposób i styl działania, służący doskonaleniu zawodowemu nauczycieli pracujących w danej placówce. , pozwala on reagować na realne problemy szkoły oraz wypracowywać rozwiązania dostosowane do jedynych w swoim rodzaju warunków istniejących w konkretnej placówce. Dobrze zaplanowane doskonalenie nauczycieli stanowi warunek powodzenia wszelkich zmian zachodzących w szkole lub wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli, w skrócie WDN, sugeruje, że doskonalenie powinno odbywać się w szkole. Z tego punktu widzenia doskonalenie, dokształcanie organizowane w miejscu pracy niesie wiele korzyści: obniża koszty tych działań, nie dezorganizując pracy szkoły, pozwala na racjonalne dysponowanie czasem wolnym przez nauczyciela, jest mniej uciążliwe z uwagi na skrócenie czasu i odległości dojazdu. Tymczasem termin „wewnątrzszkolne” oznacza, że kanwą dla doskonalenia nauczycieli mają być wewnętrzne problemy szkoły i wcale nie determinuje to miejsca, w którym ma przebiegać proces WDN. To rodzaj i charakter problemu z jakim boryka się szkoła powinien przesądzać o miejscu, formach, treściach i metodach doskonalenia. Głównym celem wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli jest rozwój szkół jako „pedagogicznych jednostek działania” , a dokonać się to ma według następującego schematu działania:- „sformułowanie problemów placówki wymagających rozwiązania na podstawie diagnozy istniejącego stanu rzeczy albo wizji rozwoju;- określenie ważności problemów i wybór problemu wymagającego rozwiązania w pierwszej kolejności;- ustalenie potrzeb szkoleniowych nauczycieli, tj. wiedzy i umiejętności, którą powinni zdobyć, aby umieć rozwiązać problem;- opracowanie planu doskonalenia nauczycieli;- realizacja planu doskonalenia;- opracowanie planu rozwiązania wybranego problemu;- wdrożenie planu;- ocena osiągniętych efektów, tj. stopnia rozwiązania wybranego problemu placówki.” „WDN ma charakter ciągły i nie jest ograniczony w czasie. Trwa dopóty, dopóki placówka nie rozwiąże swoich problemów. W tej formie doskonalenia powinni brać udział wszyscy nauczyciele. Podstawą teoretyczną działań podejmowanych w ramach WDN-u mogą być różne teorie, koncepcje, metody pedagogiczne oraz organizacyjne. WDN jest formuła otwartą, niczego nie narzuca, lecz otwiera szerokie możliwości integracji wokół wspólnie W wewnątrzszkolnym doskonaleniu nauczycieli można wyróżnić trzy kierunki:- udoskonalenie pracy szkoły, podniesienie poziomu nauczania i kwalifikacji nauczycieli- dążenie do poprawy relacji międzyludzkich i rozwoju współpracy w gronie rady pedagogicznej- wprowadzenie zmian i ulepszeń pracy szkoły wypracowanych wizji, celów i zadań placówki.” Jeśli celem doskonalenia ma być lepiej funkcjonująca placówka to szkolenia oferowane przez różne firmy i te prowadzone w ramach WDN muszą być postrzegane jako uzupełniające się, a nie jako dwa oddzielne światy i należy postrzegać je komplementarnie, dopiero wtenczas przyniosą oczekiwane efekty. Zgodnie z „nową filozofią doskonalenia” sprawą pierwszoplanową staje się obecnie to, aby na podstawie potrzeb szkoły określana była wiedza i umiejętności, które nauczyciele powinni opanować oraz to, by służyły one wprowadzeniu pożądanych zmian. Wybór sposoby ich zdobywania pozostaje jednak w gestii samych nauczycieli. Może się wydawać, że takie podejście do WDN eliminuje indywidualne zainteresowania, aspiracje, ambicje nauczycieli i utrudnia możliwość nadrobienia braków czy rozwinięcia własnych mocnych stron. W rzeczywistości tak nie jest, bowiem to właśnie WDN może je wspomagać, a doskonalenie wynikające z indywidualnych potrzeb nauczycieli może korzystnie wpływać na jakość prowadzonego w szkole WDN. Bardziej rozwinięte i bogatsze osobowości mogą więcej wnieść do „mądrości zbiorowej” konkretnej szkoły i sprawić, że przerodzi się ona w miejsce dyskusji, wymiany doświadczeń i opinii, merytorycznych sporów, zbiorowej refleksji. W celu wspólnego wypracowania rocznego planu wspomagania dyrektor powinien powołać zespół ds. wspomagania. Pracę zespołu zazwyczaj koordynuje osoba wyznaczona przez dyrektora, najczęściej lider WDN. To on właśnie, bądź edukatorzy zewnętrzni (moderatorzy), zajmuje się realizacją zadań wewnątrz WDN. Liderzy odpowiadają za zbadanie potrzeb i tworzenie zespołów nauczycielskich współpracujących w placówce. Moderatorzy natomiast to osoby, które przeszły określony cykl szkoleń uzyskując umiejętności do wspierania rozwoju, procesu zmian, kreatywnego rozwiązania problemów. Formy WDN mogą być bardzo różne w zależności od specyficznych potrzeb szkoły, w których mają być realizowane. Mogą to być np. konferencja pedagogiczna (to konferencja rady pedagogicznej, na której poruszane są tematy ważne dla szkoły, a udział w niej jest nieobowiązkowy), dzień studyjny (najbardziej popularna forma w Niemczech, jeden dzień wolny od zajęć poświęcony na tematy ważne dla szkoły, spotkanie odbywa się w budynku szkoły, uczestniczą w nim wszyscy nauczyciele, ewentualnie przedstawiciele rodziców, uczniów i inne osoby), cykl seminariów (cykl spotkań poświęcony jednemu tematowi, odbywanych w pewnej kolejności, ściśle ze sobą powiązanych), doradztwo systemowe (to forma prowadzona przez doradcę z poza szkoły i dotyczy całości grona pedagogicznego lub szkoły jako systemu), konferencja przedmiotowa (spotkania zespołów przedmiotowych, nauczycieli jednego przedmiotu w celu przekazu informacji, wymiany doświadczeń), hospitacje zajęć (nauczyciele obserwują zajęcia swoich kolegów), wycieczka dydaktyczna (może w niej brać udział całe grono pedagogiczne, to wizyta w innej szkole w celu poznania wybranych aspektów z życia tej szkoły), zespół pedagogiczny (spotyka się w określonych odstępach czasu by omówić sprawy i problemy związane z pracą pedagogiczną), grupa treningowa (superwizyjna, nie prowadzi do rozwiązania problemów zawodowych, a pozwala na wyjaśnienie sytuacji, otrzymanie informacji zwrotnej od słuchającej nas grupy na temat dręczącej nas sytuacji), zespół wsparcia (jego przedmiotem jest pojedyncza osoba, jej obawy, zachowanie się i stosunki z kolegami czy dyrekcją, ma działanie terapeutyczne). Obowiązki Dyrektora w wewnętrznym szkoleniu nauczycieli: a. koordynowanie prac związanych z wdrażaniem WDN w placówce, b. zapewnienie prawidłowego przebiegu informacji w szkole o formach, rodzajach i terminach szkoleń, c. przygotowanie i prowadzenie rad szkoleniowych dla nauczycieli według planu doskonalenia zawodowego nauczycieli, d. koordynacja prac związanych z działaniem zespołów przedmiotowych, e. planowanie budżetu związanego z doskonaleniem nauczycieli, f. ewaluacja doskonalenia nauczycieli,g. koordynacja prac związanych z mierzeniem jakości pracy szkoły, h. współdziałanie z opiekunami nauczycieli odbywającymi staż na awans zawodowy, i. kierowanie procesami skierowanymi na rozwój organizacyjny i jakościowy placówki. Według D. Elsner i Krystyny Knafel, autorek książki „Jak organizować Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli” istotą WDN jest nie tylko doskonalenie nauczycieli, ale szkoły jako całości. Zmiana szkoły nie powinna być zatem sprawą wyłącznie pedagogów. Doskonalić się powinni także inni pracownicy tej placówki. Współczesna pedagogika i myśl oświatowa proponują hasła kształcenia dla istnienia, dla bycia jednostką specyficznie ludzką, kształcenia bez granic, wierząc, iż jest to panaceum na schorzenia cywilizacji globalnej. Według Władysława Prokopiuka szansą i wyzwaniem współczesnej cywilizacji, w tym także dla edukacji nauczycielskiej okazuje się być samokształcenie. Czym jest samokształcenie? Według H. Radlińskiej „samokształcenie to wyrabianie się, wszechstronne i harmonijne ćwiczenie swych zdolności i sprawności, uzupełnienie braków, żeby żyć lepiej i pełniej”. Według autorki z samokształceniem mamy do czynienia tylko wtedy, gdy cel i środki są samodzielnie dobierane przez osoby samokształcące się. Podobnie interpretuje treść tego pojęcia F. Urbańczyk. Określa on samokształcenie jako proces polegający na samodzielnym, poddanym autokontroli realizowaniu w sobie mniej lub bardziej uświadomionego wzoru osobowości. „Samodzielnym - to znaczy świadomie podjętym, wykonywanym o własnych siłach i przez siebie kontrolowanym. A. Kamiński dodaje, że „samokształcenie może być praktykowane indywidualnie lub zespołowo, we wszystkich dziedzinach kultury materialnej i niematerialnej, pod kierownictwem z zewnątrz wyspecjalizowanego instruktora lub opiekuna albo w autonomicznym, koleżeńskim gronie z inspiracji przodowych jednostek tego grona. W procesie samokształcenia jego cele się dynamizują, osiągnąwszy wyższy stopień świadomości człowiek dokonuje często przewartościowania i doskonalenia. Samokształcenie osiąga optymalny poziom wtedy, gdy przekształca się w stałą potrzebę życiową człowieka oraz stanowi oparcie dla kształcenia ustawicznego. Samokształcenie jest, więc nierozerwalnym elementem edukacji ustawicznej, zwanej też kształceniem przez całe życie. Nauczyciele, jako grupa, która ma wielki wpływ na kształtowanie młodych obywateli, obowiązani są zatem kształcić się przez całe życie po to, aby utrzymać się na najwyższym poziomie kompetencji naukowej, zawodowej i ogólnej, aby jak najwięcej dać innym, zwłaszcza uczniom. Wobec tego ich samokształcenie musi obejmować szeroki obszar wiedzy merytorycznej nauczanego przedmiotu, wiedzy o podmiocie procesu dydaktyczno-wychowawczego (wiedzy psychologicznej, pedagogicznej) oraz ogólnorozwojowej (o społeczno-kulturowych warunkach funkcjonowania ucznia-człowieka). Współczesna cywilizacja stwarza zupełnie nowe warunki dla rozwoju samokształcenia. Rozwinęły się i zostały szeroko udostępnione różne źródła informacji Do najczęściej wybieranych przez nauczycieli metod samokształcenia należą: czytelnictwo (większość nauczycieli stara się rozwiązać problemy dydaktyczno-wychowawcze i metodyczne przy pomocy odpowiedniej literatury), obserwacja zajęć (lekcje pokazowe o charakterze indywidualnym - nie należą do najbardziej rozpowszechnionej metody samokształcenia z uwagi na trudności organizacyjne takie jak dojazd do szkoły bazowej, czas lekcji pokrywający się z czasem pracy nauczyciela, trudności w organizowaniu zastępstw; lekcje pokazowe w ramach konferencji metodycznych lub zespołów samokształceniowych) i korzystanie ze środków masowego przekazu (prasa, radio, telewizja: konwencjonalna oraz kasetowa, na której zarejestrowano ciekawe programy dotyczące różnych systemów dydaktycznych funkcjonujących w kraju i za granicą, nowoczesnych form i metod pracy itp. Odtwarzanie programów telewizyjnych może być oglądane i analizowane przez grupę osób np. w obrębie zespołów samokształceniowych). Innowacyjną metodą samokształcenia i współpracy, umożliwiającą wymianę doświadczeń w grupie dyrektorów, nauczycieli oraz pedagogów i psychologów szkolnych w ramach jednego powiatu są szkoły w sieci. Sieć szkół to platforma wzajemnego wsparcia, szansa na bieżący kontakt oraz na poszerzenie perspektywy, z jakiej patrzy się na własną szkole i swoje środowisko. To okazją do inicjowania nowych przedsięwzięć w kooperacji z innymi szkołami, jak i refleksyjnego przeniesienia sprawdzonych gdzie indziej rozwiązań do swojego miejsca pracy. Uczestnicy sieci będą wspólnie pracować na pięciu planowych spotkaniach w roku szkolnym, natomiast bieżący kontakt umożliwi im platforma cyfrowa. Praca w sieci będzie planowana i skoncentrowana wokół konkretnego tematu. Po zrealizowaniu zaplanowanych przedsięwzięć uczestnicy sieci wspólnie wypracują rekomendacje i wyciągną wnioski przydatne do dalszej pracy, a powstałe materiały powinny zasilić bazę wspólnych zasobów gromadzonych na platformie. Doskonalenia nauczycieli a jakość pracyNa całym świecie podejmuje się intensywne próby poprawienia jakości edukacji. Autorzy reform powołują się na rożne dane i przytaczają rozmaite argumenty. Różnorodne są też cele i przedmiot podejmowanych działań. Co łączy wszystkie te inicjatywy? Nauczyciele - najważniejsza po uczniach grupa decydująca o tym jak wyglądają nasze szkoły a w konsekwencji jak wygląda nasze społeczeństwo. Hanna Hamer wskazuje, że rozwój zawodowy, jego doskonalenie się to przechodzenie od formy niedoskonałej do doskonałej ukierunkowane na zmiany jakościowe. Christopher Day rozwój zawodowy rozumie znacznie szerzej: „Rozwój zawodowy składa się ze wszystkich doświadczeń, związanych z naturalnym uczeniem się oraz tych świadomych i planowanych działań, których zamierzeniem było bezpośrednie lub pośrednie przyniesienie korzyści jednostce, grupie lub szkole, a poprzez nie podniesienie jakości nauczania. Jest to proces, w trakcie którego nauczyciele, sami lub z innymi, dokonują oceny, uaktualnienia i poszerzenia swojego zaangażowania, a który prowadzi do zmiany moralnych celów nauczania. Dzięki niemu też nabywają oni i krytycznie rozwijają wiedzę i umiejętności i emocjonalną inteligencję, niezbędne dla prawidłowych profesjonalnych przemyśleń, planowania i pracy z dziećmi i młodzieżą oraz współpracownikami na każdym etapie nauczycielskiego życia.” Analizując powyższe definicje można wskazać podstawowe założenia rozwoju zawodowego, który jest procesem:· bardzo złożonym· systematycznym i zaplanowanym · opartym się na ciągłym uczeniu się i współpracy· polegającym na krytycznym zdobywaniu wiedzy i umiejętności· prowadzącym do zmiany jakościowej w zakresie kompetencji i osobowości· kształtującym umiejętności funkcjonowania i wypełniania zadań w zmieniających się warunkach· zakładającym działania, które przynoszą korzyść i podnoszą jakość nauczania - jakość pracy nauczyciela a tym samym jakość funkcjonowania całej edukacji jest, więc nierozerwalnie związana z kwalifikacjami kadry pedagogicznej. Podstawowe zadania współczesnej szkoły, jakim jest przygotowanie dzieci i młodzieży do funkcjonowania we współczesnym świecie, stawia przed nauczycielami wysokie wymagania w zakresie zarówno wiedzy merytorycznej, jak i umiejętności dydaktycznych, metodycznych, komunikacyjnych itp. Zmiany zachodzące w otaczającej rzeczywistości sprawiają, iż wiedza i umiejętności zdobyte w trakcie przygotowania do zawodu szybko okazują się niewystarczające. Wymaga to od nauczycieli systematycznego doskonalenia umiejętności zawodowych, uwzględniając potrzeby szkoły i środowiska lokalnego, zarówno w drodze samokształcenia, jak i czynnego uczestnictwa w formach instytucjonalnych. „Tylko te szkoły odnoszą sukcesy, w których nauczyciele rutynowo angażują się w ciągłe uczenie się” – cytuje za M. G. Fullanem, Ch. Day. Kształcenie i doskonalenie nauczycieli jest dla jakości pracy każdej placówki oświatowej dziedziną niezwykle istotną, wręcz kluczową. Od kilku lat są w Polsce podejmowane działania zmierzające do zmodernizowania systemu oświaty i samych szkół oraz przedszkoli w kierunku organizacji rozwijających się, czyli uczących się. Według założeń treści, formy i metody doskonalenia nauczycieli powinny odpowiadać nie tylko ich aktualnym i planowanym potrzebom, ale również potrzebom placówki. Te ostanie powinny być ustawicznie analizowane (mierzenie jakości pracy), a wyniki badań mogą pomagać w rozwiązaniach instytucjonalnych, umożliwiać prowadzenie we właściwym czasie takich form pracy z nauczycielami, które najlepiej służą lub będą służyć podnoszeniu jakości pracy pedagogicznej, wzrostowi wyników dydaktyczno-wychowawczych. Należy zadbać również o to, by uczestnictwo w różnych formach doskonalenia zawodowego nie było celem samym w sobie, lecz stanowiło element realizacji zadań edukacyjnych szkoły, sprzyjało poprawie funkcjonowania szkoły, a także zaspokajaniu zainteresowań i ambicji zawodowych nauczycieli. Z badań przeprowadzonych przez Annę Pikałę wynika natomiast, iż doskonalenie i dokształcanie jest bardzo często „wymuszane” przez reformę systemu edukacyjnego, systemu awansu zawodowego oraz sytuację na rynku pracy. Zdarza się, że nauczyciele doskonalą się, poszerzają kompetencje w obawie przed utratą pracy, a nie z własnego przekonania., co wpływa bezpośrednio na efektywność doskonalenia zawodowego i ma przełożenie na jakość pracy placówki. Zmienione wymagania wobec edukacji przedszkolnej nakładają na dyrektora nowe zadania w zakresie doskonalenia pracy przedszkola. Wspomaganie, jako jedna z form nadzoru pedagogicznego, powinno być ukierunkowane na pomoc w rozwiązywaniu własnych problemów. Punktem wyjścia powinna być rzetelna diagnoza potrzeb nauczycieli. to one decydują bowiem o ich motywacji, a te z kolei o efektywności rozwoju zawodowego pracowników pedagogicznych, co ma przełożenie na jakość pracy placówki. Nauczyciele, podejmując działania doskonalące, posługują się refleksją pedagogiczną, czyli zdolnością i potrzebą uświadamiania własnego położenia, zestawienia ze sobą swych działań, osiągnięć w konkretnych sytuacjach pedagogicznych. Służy to ich kontroli, ocenie, korekcie i ulepszaniu. W. Prokopiuk wyróżnił cztery podstawowe typy stosunku nauczycieli do własnego doskonalenia:- stosunek harmonijnie pozytywny (odznaczający się oddaniem zawodowi nauczyciela, stabilną aktywnością poznawczą, uczestnictwem w różnych formach doskonalenia, dokształcania, samokształcenia, niezależnie od stymulatorów zewnętrznych)- stosunek sytuacyjnie pozytywny (odznaczający się akcyjnym, sytuacyjnym podejściem do własnego doskonalenia, dokształcania, samokształcenia, powodowanym emocjami „nastrojem chwili”, brakiem głębszych i trwałych zainteresowań oraz potrzeby pracy nad sobą) System kontrolowanych zachęt może doprowadzić takich nauczycieli do dużej aktywności w tych zakresach- jednostronnie pozytywny typ stosunku do własnego doskonalenia odznacza się stabilną aktywnością poznawczą, ale tylko w wybranej dziedzinie (głównie zawodowej, dydaktycznej). Tego typu nauczyciele mają słabo wykształcone zainteresowania pedagogiczne, kierunkowe, wymagają stymulacji zewnętrznej, pomocy, kontroli w kreślonych zakresach pracy stosunek pasywno-pozytywny charakteryzuje się ogólnie pozytywnym podejściem do własnego doskonalenia, ale również obniżonym poziomem aktywności, niedostatecznie sprecyzowanymi zainteresowaniami, potrzebami w tym zakresie, niezdecydowaniem. Nauczyciele tacy wymagają stymulacji, profesjonalnej pomocy zarówno w programowaniu, organizacji samokształcenia, jak i w uczestnictwie w formach doskonalenia zawodowego. Zróżnicowanie potrzeb i motywów nauczycieli w odniesieniu do doskonalenia, dokształcania wynika zarówno z poziomu ich wykształcenia, jak również z różnych warunków ich pracy i życia. Analizując motywy wpływające na kształtowanie się potrzeb w zakresie doskonalenia zawodowego należy zwrócić uwagę na takie czynniki jak:- staż pracy w zawodzie nauczycielskim- obciążenie pracą zawodową, społeczną, animatorską;- układ stosunków w gronie pedagogicznym (atmosfera pracy);- miejsce zamieszkania;- cechy środowiska społecznego, w którym funkcjonuje szkoła; - warunki życia (sytuacja materialna, rodzinna, osobista);- zainteresowania nauczyciela;- czas wolny, którym nauczyciel dysponuje. Przed dyrektorem szkoły stoi, więc nie lada wyzwanie, albowiem skład rady pedagogicznej w jego placówce jest bardzo zróżnicowany. Świadomość tego faktu powinno pomóc dyrektorowi w efektywniejszym wspomaganiu procesu rozwoju zawodowego nauczycieli, który w końcowym efekcie da przełożenie na jakość ich pracy a poprzez to jakość pracy całej, kierowanej przez niego, placówki. Kierowanie placówką to, mówiąc innymi słowy, wywieranie wpływu na ludzi oraz nakłanianie ich do podążania w jednym kierunku – ku wspólnie obranym celom. Znajomość sposobów motywowania w procesie zarządzania – nie tylko placówką oświatową, jest przypadku osoby na stanowisku kierowniczym aspektem kluczowym. Motywacja jest procesem wysoce złożonym i jest uzależniona od wielu czynników, różnych w stosunku do każdego człowieka. Nadmierne natężenie motywacji może mieć negatywny wpływ na rezultat działania, a przy zbyt słabej motywacji sprawność działania może spadać. Z drugiej strony, jednakże dzięki różnorodności teorii motywacji możliwe jest doskonalenie jednostki oraz znacznie ułatwiony jest proces kierowania i zmagania się z dynamiką życia danej organizacji, w tym również placówki oświatowej. Aby doskonalenie w pełni spełniało swoją funkcję i pozytywnie wpływało na jakość pracy placówki, potrzeb doskonalenia nie można jednak zawężać tylko do tych, które wysuwają sami nauczyciele lub dyrektorzy nadzorujący prace pedagogiczną w szkołach. Oprócz potrzeb specyficznych dla danej szkoły w zakresie doskonalenia trzeba uwzględniać główne strategie rozwoju oświaty. Dopiero suma tych potrzeb „wewnętrznych i „zewnętrznych” jest podstawą do ich skategoryzowania, poddania selekcji i włączenia do planu doskonalenia. Zdiagnozowaniu potrzeb nauczycieli służy np. kwestionariusz ankiety. Z kolei w określeniu potrzeb placówki istotne mogą okazać się informacje pozyskane z różnych źródeł, tj.: wnioski z nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły, raporty z ewaluacji wewnętrznej i ewaluacji zewnętrznej, skargi i wnioski rodziców i uczniów, protokoły z zebrań rady pedagogicznej, rady rodziców itp. Na tej podstawie dyrektor wspólnie z radą pedagogiczną winien opracować roczny plan wspomagania. To właśnie ten plan powinien służyć wprowadzeniu zmian, które przyczynią się do doskonalenia kompetencji nauczycieli i innych osób, które mają bezpośredni wpływ na pracę z dziećmi, a poprzez to do poprawy jakości działania przedszkola. Dyrektor szkoły jako organizator doskonalenia nauczycieli we wszystkich etapach musi również zadbać o kontrolę tego procesu i jego efektów. Musi sprawdzić, czy i na ile założone cele doskonalenia zostały zrealizowane. A jeśli nie, to wysunąć wnioski do usprawnienia tegoż doskonalenia w roku następnym. W przypadku kiedy doskonalenie było prowadzone poza szkołą, dyrektor powinien sygnalizować zarówno o efektach jak i brakach odpowiednie instytucje zajmujące się edukacja nauczycieli. Formami kontroli mogą być np. obserwacje zajęć dotyczące tematów podjętych w doskonaleniu a miernikami stosowanymi w badaniu efektywności powinny być wiedza i umiejętności zastosowane w praktyce pedagogicznej. Dyrektor może zastosować ewaluację doskonalenie zawodowe nauczycieli wymaga długofalowego planowania z uwzględnieniem lokalnych potrzeb i możliwości, przyjęcia adekwatnych rozwiązań organizacyjnych, a także bieżącego monitorowania. Tylko wówczas wysiłek i zaangażowanie nauczycieli znajdzie odzwierciedlenie w poprawie jakości pracy szkoły. Rozdział 3BADANIE POTRZEB NAUCZYCIELI W ZAKRESIE DOSKONALENIA Cel i przedmiot badańPrzed przystąpieniem do badań własnych należy w pierwszej kolejności ustalić przedmiot oraz cel W. Zaczyńskiego przedmiotem badań pedagogicznych jest zazwyczaj „określona działalność ludzi, która związana jest z intencjonalnym kształtowaniem osobowości człowieka wraz z materialnym i pozamaterialnym jego kontekstem. Działalność ta nazywana jest ogólnie oddziaływaniem pedagogicznym”. Ten sam autor stwierdza także, że przedmiotem może być również samo „(...) badanie owych procesów nauczania i wychowania, samowychowania i uczenia się oraz wszystko to, co ze świadomym działaniem ma związek”. Opierając się na powyższych wyjaśnieniach przedmiotem badań mojej pracy uczyniłam rozwój zawodowy nauczycieli. Z przedmiotem badań ściśle związane jest sformułowanie celu badawczego. Z. Skorny wyjaśnia, że jego ustalenie „wymaga uświadomienia sobie, po co podejmujemy badania oraz do czego mogą być przydatne uzyskane w nich wyniki”. Cel jest, więc dążeniem do wzbogacenia własnej wiedzy na temat osób, rzeczy lub zjawisk, które są przedmiotem mojej pracy jest rozpoznanie potrzeb nauczycieli w zakresie doskonalenia wyniku przeprowadzonej diagnozy uzyskano odpowiedź nna następujące pytania badawcze:1. Jakie są potrzeby nauczycieli w zakresie doskonalenia zawodowego?W badaniach posłużyłam się metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując jako narzędzia badawcze kwestionariusz ankiety (skierowany do nauczycieli).Opracowany przeze mnie kwestionariusz ankiety dla nauczycieli zawierał 8 pytań i posłużył do zdiagnozowania potrzeb w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli w ramach WDN w przedszkolu samorządowym nr 8 w Białymstoku. Pytania dotyczyły częstotliwości, form oraz tematyki spotkań w ramach WDN, obaw i trudności oraz uwag i propozycji. W ankiecie znalazła się też metryczka, w której nauczyciele podawali: imię i nazwisko, staż pracy w przedszkolu oraz datę wypełnienia celu uzyskania interesujących mnie informacji zastosowałam zarówno pytania zamknięte o kafeterii: tak, nie (1 pytanie), pytania półotwarte, w których nauczyciele mieli prawo udzielenia odpowiedzi innych od zaproponowanych (4) oraz pytania otwarte (3). Dyskusja badaniu wzięło udział 7 respondentów, z których 14% posiada 28 letni staż pracy, 28% 5 letni , kolejne 44% 4 letni, a 14% w nauczaniu początkowym pracuje 3 analizy danych wynika, iż 100% badanych deklaruje chęć doskonalenia swoich umiejętności i wzbogacania własnej wiedzy w ramach działań WDN, a jako wystarczającą częstotliwość spotkań sugeruje raz na dwa miesiące (86%) lub raz na kwartał (14%).Wybierając tematykę WDN respondenci najbardziej zainteresowani są kolejno:1. problemy wychowawcze – 83 %2. nowatorskie metody pracy z dziećmi – 83%3. diagnozowanie umiejętności dzieci – 50%4. planowanie pracy w przedszkolu – 50%5. mierzenie jakości pracy w przedszkolu – 33%Zdaniem badanych najbardziej popularną formą WDN są wzajemne hospitacje (57%), zespoły problemowo-zadaniowe (28%), współpraca z moderatorem (28%). Z kolei 50 % respondentów wymienia jako inną, alternatywną formę WDN, warsztaty lub zajęcia ankietowanych preferuje pracę z całą radą pedagogiczną, a 14 % jako alternatywę wymienia pracę w małych zespołach. Nikt z respondentów nie widzi ani nie obawia się żadnych trudności związanych z daną formą doskonalenia zawodowego tematykę zajęć otwartych/klubu dyskusyjnego nauczycieli przedszkola, w ramach WDN na przyszły rok, wymieniają różne zagadnienia np.:- Zastosowanie terapii tańcem dla dzieci w wieku przedszkolnym- Edukacja przez ruch – zastosowanie koncepcji D. Dziamskiej w praktyce- Ekspresja ruchowa- Sposoby rozwijania aktywności twórczej dzieci w młodszym wieku przedszkolnym- Techniki skutecznej komunikacji- Wykorzystanie narzędzi TOC w pracy z dziećmi- Wady wymowy i profilaktyka logopedycznaJako dodatkowe propozycje szkoleń wymieniają natomiast:- metody aktywizujące w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym- agresja w przedszkolu,- zajęcia i zabawy ruchowe dla dzieci w wieku przedszkolnym,- nowatorskie metody organizacji pracy z grupą,- rozwój umysłowy dzieci w wieku przedszkolnym- praca zespołów do spraw pomocy psychologiczno-pedagogicznejRozdział 4PLAN WDN NA ROK SZKOLNY 2014/2015Lp Temat Działania Wymiar godzin Termin Prowadzący1 „Rada początkowa” Rada pedagogiczna 2h Dyrektor2 „Nadzór pedagogiczny” Rada pedagogiczna 2h Dyrektor 3 Dzielenie się wiedzą i doświadczeniem oraz przykładem dobrych praktyk”· „Ekspresja ruchowa”· ”Zastosowanie terapii tańcem dla dzieci w wieku przedszkolnym”· „Sposoby rozwijania aktywności twórczej dzieci w młodszym wieku przedszkolnym”· „Wady wymowy i profilaktyka logopedyczna”· „Techniki skutecznej komunikacji”· „Wykorzystanie narzedzi TOC w pracy z dziećmi”· „Edukacja przez ruch – zastosowanie koncepcji D. Dziamskiej w praktyce”· „Wykorzystanie tablicy interaktywnej podczas codziennej pracy z dzieckiem” Zajęcia otwarte/Klub dyskusyjny nauczycieli przedszkola 1h 2014/2015r. Nauczyciel 1Nauczyciel 2Nauczyciel 3Nauczyciel 4Nauczyciel 5Nauczyciel 6Nauczyciel 7Nauczyciel 1iNauczyciel 24 „Praca zespołów ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej” Rada szkoleniowa 3 h 2014 MODM5 Pierwsza pomoc Kurs 4h 2014 Grupa ratowniczo-medyczna MEDICUS6 „Metoda projektów" Rada szkoleniowa 4h 2015 MODM7 Krzyczy, bije, kopie – zasady postępowania nauczyciela/szkoły wobec agresji ucznia Rada szkoleniowa 4h 2015 CEN8 „Kształtowanie wizerunku placówki jako sposób na zwiększenie liczby jej uczniów” Rada szkoleniowa 5h 2015 CENLp1 23456WIELOLETNI PLAN DOSKONALENIA ZAWODOWEGO: UZUPEŁNIANIE WYKSZTAŁCENIA LUB ZDOBYWANIE NOWYCH KWALIFIKACJIna lata 2013/2015Lp Forma zdobywania kwalifikacji Nazwa kierunku Liczba nauczycieli Czas trwania kształcenia Rodzaj uzyskanych kwalifikacji1 Kurs doskonalący „Terapia tańcem i ruchem“ 1 100h2013/2014 zaświadczenie2 Kurs kwalifikacyjny Studium Arteterapii 1 520 h2013/2015r Wykształcenie równorzędne ze średnim specjalistycznym w zakresie arteterapii i terapii zajęciowej3 Kurs kwalifikacyjny Organizacja i zarządzanie oświatą 1 240h2014/2015r dyplom3 Kurs Kurs języka angielskiego 4 110 h2014/2015 Certyfikat – poziom A1Zakończenie„Odpowiedzialność za wspieranie zawodowe uczenia się znajduje się w centrum kulturowych i edukacyjnych zadań dyrektorów. Jest ona zasadnicza dla umożliwienia rozwoju zawodowego nauczyciela i poprawienia jakości szkoły.” Wszędzie tam gdzie możliwości szkolenia kadry przez dyrektora istnieją, powinien on wykorzystywać je w maksymalnej mierze. Ponadto powinien on szczerze i rzetelnie popierać wszelkie możliwości szkolenia, bezustannie uświadamiać pracownikom konieczność ciągłego doskonalenia zawodowego w celu nadążenia za postępem i zapewniać podwładnym dostęp do odpowiednich form pogłębiania wiedzy i umiejętności. Współcześni dyrektorzy szkół muszą być zarówno menedżerami, projektującymi i wprowadzającymi w życie plany, koncentrującymi się na uzyskanych rezultatach zadań, zajmującymi się strukturami i systemami oraz najbliższą przyszłością, jak i liderami, którzy formułują wizję, promują wspólnie jej dzielenie i angażują się w ewolucyjne planowanie. Mądry dyrektor nie uzależnia innych od siebie i nie odbiera wiary w siebie. W nowoczesnych koncepcjach szkoły i kierowania szkołą przywódca opisywany jest jako osoba dostrzegająca wysiłek innych, nie szczędząca słów pochwały, wspierająca gdy istnieje potrzeba i pozwalająca by pracownicy uwierzyli, że mogą osiągać coraz bardziej ambitne cele. Nie zapomina także o tym, że jego najważniejszym zadaniem jest bycie „pierwszym” uczącym się. Musi angażować się w główne przedsięwzięcia szkolne, stanowiąc przykład zachowania, które zostanie przyswojone przez uczniów i nauczycieli. Pewna sentencja ujmuje to znakomicie; „Nie możesz prowadzić do miejsca, do którego sam nie podążasz”. Od tego czy dyrektor wspiera rozwój zawodowy nauczycieli i w jaki sposób to robi zależy zatem to, czy rozwój ten postrzegany będzie jedynie jako „dodatek”, czy też jako integralny element polityki szkoły, będącej dynamiczną społecznością uczących się dorosłych i dzieci. ,,Szkoła jest tyle warta, ile wart jest nauczyciel”. To on jest bowiem kluczem do właściwego funkcjonowania systemu edukacyjnego i szkolnego, od jego kwalifikacji, motywacji i cech osobowościowych, a więc szeroko pojętych kompetencji zależą w dużym stopniu efekty wychowania i kształcenia. Wykwalifikowana kadra pedagogiczna to warunek, jaki stawia przed nami Karta Nauczyciela. Wykwalifikowana kadra to także oczekiwania rodziców, którzy powierzają nam swoje dzieci. Nauczyciel uczestniczący w różnych formach doskonalenia zawodowego, podnoszący swoje kwalifikacje i kompetencje zawodowe, jest otwarty na nową myśl pedagogiczną, szybciej odnajduje się w nowych sytuacjach, lepiej radzi sobie z problemami występującymi w pracy szkoły, Zatrudnianie wykwalifikowanych nauczycieli i inwestowanie w ich wykształcenie leży zatem w interesie samej szkoły, jej dyrektora i organu prowadzącego. Bibliografia1. Czerwonka D., Nowe formy wspomagania szkół, ORE, Warszawa 20122. Day Ch., Rozwój zawodowy nauczyciela, GWP, Gdańsk 20043. Dybek H., Doradztwo metodyczne i doskonalenie zawodowe nauczycieli, Impuls, Kraków 20004. Elsner D., Knafel K., Jak organizować Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli?, Wydawnictwo Gnome, Chorzów 20005. Gerlach R., Nauczyciel w pozaszkolnych formach oświaty zawodowej w Polsce, WSP, Bydgoszcz 19976. Goriszowski W., Kowalik P., Nadzór i doradztwo pedagogiczne we wzajemnych relacjach, UŚ, Katowice 19887. Hamer H., Rozwój przez wprowadzanie zmian., Centrum Edukacji Medycznej, Warszawa 19988. Igielska D., Organizacja doskonalenia zawodowego nauczycieli, [w:] Management w przedszkolu, RAABE, 11/20029. Jaszczyszyn E., Status zawodowy nauczyciela a wymóg i możliwości doskonalenia zawodowego [w:] Dylematy reformowanej szkoły w XXI wieku , NWSP, Białystok 200510. Jaworska B., Doskonalenie nauczycieli jako warunek optymalizacji w realizacji procesu dydaktycznego, „Kultura i Edukacja” 1995, nr 311. Kamiński A., Studia i szkice pedagogiczne, PWN, Warszawa 197812. Kania J., Rola dyrektora szkoły w organizowaniu doskonalenia nauczycieli, WOM, Rzeszów 199413. Knafel K., Żłobecki E., Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli, CODN, Warszawa 199914. Kobyliński W., Polska myśl organizacyjna w oświacie, PWN, Warszawa 200015. Kowalewski S., Przełożony-podwładny w świetle teorii organizacji, PWE, Warszawa, 198416. Krawcewicz S., Kształcenie ustawiczne nauczycieli, Nasza Księgarnia, Warszawa 197617. Kuźma J., Optymalizacja systemu pedagogicznego kształcenia, dokształcania i doskonalenia nauczycieli, PWN, Warszawa 199318. Legowicz J., Doskonalenie i doskonałość w życiu nauczyciela, [w:] Doskonalenie zawodowe nauczycieli, IKN, Warszawa 1982, 19. Maziarz Cz., Proces samokształcenia, PZWS, Warszawa 196620. Mazurkiewicz G., Edukacja jako odpowiedź. Odpowiedzialni nauczyciele w zmieniającym się świecie, WUJ, Warszawa-Kraków 201421. Mądrowska W., Nowy system wspomagania pracy przedszkola [w:] Management w przedszkolu, RABBE, 2013/1222. Nowicki J., Formy pomocy i doradztwa pedagogicznego, IKN, Warszawa 198323. Nowicki T., Dydaktyka doskonalenia zawodowego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 197624. Okoń W., Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 198125. Owczarska B., Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli, czyli dlaczego warto pokochać WDN [w:] Kształcenie i doskonalenie nauczycieli, red. W. Mikołajewicz, IMPULS, Kraków 200126. Pachociński R., Edukacja nauczycieli w krajach Unii Europejskiej, IBE, Warszawa 199427. Pikała A., Dokształcanie, doskonalenie zawodowe nauczycieli powszechnego wychowania estetycznego w kontekście potrzeb i uwarunkowań społeczno-kulturowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2008, 28. Prokopiuk W., Samokształcenie współczesnych nauczycieli. Teorie i praktyka, Wydawnictwo Prawnicze „Austitia”, Warszawa 199529. Prokopiuk W., Wieloaspektowość samokształcenia nauczycieli. W poszukiwaniu jego nowego sensu, Dom Wydawniczy „Totus”, Białystok 199230. Radlińska H., Oświata i kultura wsi polskiej. Wybór pism, LSW, Warszawa 197931. Rychel A. J., Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli, [w:] Management w przedszkolu, RABBE, 2002/1132. Śliwierski B., Edukacja pod prąd, Impuls, Kraków 200133. Urbańczyk F., Dydaktyka dorosłych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 196534. Wałoszek D., Doskonalenie nauczyciela wobec przemian społecznych. „Wychowanie w przedszkolu” 1998, nr 835. Węglińska M., Jak napisać pracę magisterską?, IMPULS, Kraków, 199736. Zaczyński W., Praca badawcza nauczyciela, WSiP, Warszawa 199737. Forum jakości w edukacji (materiały konferencyjne) MEN, DDN, CODN, Warszawa 199942. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 13 sierpnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz43. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego44. Ustawa Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982ANEKS 1Ankieta dla nauczycieli dotycząca potrzeb w zakresie doskonalenia w ramach WDNImię i nazwisko ........................................Data: ........................................Staż pracy w przedszkolu: ........................................1. Czy chcesz doskonalić swoje umiejętności i wiadomości w ramach WDN?TAK NIE2. Jak często chcesz spotykać się na szkoleniach WDN?a) raz w miesiącu,b) raz na dwa miesiące,c) inne propozycje ........................................3. Jaka tematyka WDN interesuje Cię najbardziej? (ponumeruj od 1 do 6)a) mierzenie jakości pracy przedszkola,b) planowanie pracy w przedszkolu,c) diagnozowanie umiejętności dzieci,d) problemy wychowawcze,e) nowatorskie metody pracy z dziećmi,f) inne (jakie?) ........................................4. Jakie tematy WDN mogłabyś zaproponować do samodzielnego przygotowania i przeprowadzenia?........................................5. Jaka forma WDN jest według Ciebie najbardziej przydatna?a) wzajemne hospitacjeb) cykl spotkańc) konferencja pedagogicznad) wzajemne hospitacjee) współpraca z moderatoremf) inne ..................................6. Jakie formy pracy preferujesz?a) praca z całą radą pedagogiczną,b) małe zespoły,c) praca w tandemach7. Jakich trudności obawiasz się, gdy myślisz o WDN?........................................8. Twoje życzenia, uwagi i propozycje:........................................Dziękujemy za wypełnienie ankiety Rola dyrektora szkoły / placówki oświatowej oraz jego relacje z organem prowadzącym 1. Podstawa prawna działania samorządu w danym obszarze Szkołą lub placówką oświatową kieruje dyrektor (art. 62 upo). Zazwyczaj (ok. 99 proc. jednostek) jest to nauczyciel mianowany lub dyplomowany (tamże), któremu organ prowadzący powierzył Dyrektor szkoły, jako pracodawca dokonuje oceny kwalifikacji nauczycieli zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od podstawie przepisów ustawy z dnia r. Prawo oświatowe, kurator oświaty sprawuje nadzór pedagogiczny nad szkołami, w ramach którego kontroluje posiadanie przez nauczycieli wymaganych kwalifikacji do prowadzenia przydzielonych im zajęć (art. 51 ust. 1 pkt. 1, art. 55 ust. 1 i 2 oraz ust. 2 pkt. 1).Kurator oświaty sprawuje nadzór pedagogiczny przy pomocy nauczycieli zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych w kuratoriach oświaty oraz w urzędach tych organów lub podporządkowanych im jednostkach ci mogą wydawać dyrektorom szkół zalecenia wynikające z przeprowadzonych czynności wraz z terminem ich realizacji, natomiast dyrektor szkoły, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń, może zgłosić wobec nich zastrzeżenia do organu sprawującego nadzór pedagogiczny.

Rzeszów, 2022-10-28. RW.5535.188.2022.BM. Szanowni Państwo Dyrektorzy szkół i placówek oświatowych w województwie podkarpackim. W związku z pismem Ministra Edukacji i Nauki skierowanym do Kuratorów Oświaty, dotyczącym oceny pracy nauczycieli, przypominam, że podstawę prawną dokonywania oceny pracy nauczycieli i dyrektorów szkół stanowią wyłącznie przepisy ustawy z dnia 26

Przedmiotem rozpoznawanej sprawy było nadanie nauczycielowi kontraktowemu stopnia nauczyciela mianowanego. Istotą sporu było rozstrzygnięcie, czy nauczycielka spełnia wymagania kwalifikacyjne do nadania jej stopnia nauczyciela mianowanego, w sytuacji gdy legitymując się dyplomem ukończenia studiów wyższych na kierunku: "Administracja" w zakresie administracji oraz świadectwem ukończenia studiów podyplomowych w zakresie: "Pedagogicznych Studiów Kwalifikacyjnych", w dniu złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzaminacyjnego na nauczyciela mianowanego nauczała przedmiotów: "Obiekty budowlane w środowisku" oraz "Prawne aspekty ochrony środowiska".Starosta odmówił nadania nauczycielce stopnia awansu zawodowego. Organ zakwestionował prawidłowość dokumentów sporządzonych w przez dyrektora szkoły stwierdzających zgodność nauczanego przedmiotu z przedmiotami realizowanymi w czasie odwołała się od tej decyzji. Jej zdaniem starosta nie był uprawniony do badania jej kwalifikacji, gdyż do tego uprawniony był dyrektor szkoły, w której pracuje. Dokonana przez dyrektora ocena zbieżności nauczanych przedmiotów z kierunkiem studiów może, co najwyżej być przedmiotem badania przez kuratora w ramach nadzoru pedagogicznego, czyli w ramach odrębnego postępowania. W tej sytuacji starosta bezprawnie wstąpił w uprawnienia kuratora oświaty, czym naruszył oświaty utrzymał w mocy decyzję starosty. W odpowiedzi nauczycielka zaskarżyła decyzję organu odwoławczego do podkreślił, iż materialnoprawną podstawę wydanych przez organy decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674) oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych. W dniu wydania zaskarżonej decyzji obowiązywało rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400 ze zm.). W § 28 tego rozporządzenia wskazano, że nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia (tj. w dniu 1 września 2009 r.), którym na podstawie dotychczasowych przepisów uznano ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć, zachowują nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju podkreślił, że na gruncie uprzednio obowiązującego w tej materii rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288 ze zm.) – na skutek wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 12 maja 2004 r. (sygn. akt U 1/04, OTK-A 2004/5/43), który zakwestionował kompetencję kuratora oświaty do stwierdzania, czy dany kierunek studiów (specjalność) jest zbliżony z nauczanym przedmiotem – począwszy od 31 maja 2004 r. wytworzyła się praktyka, że oceny w tym zakresie dokonuje każdorazowo dyrektor szkoły nawiązując z danym nauczycielem stosunek pracy. Stanowisko takie znalazło potwierdzenie w orzeczeniach sądów administracyjnych, w których sądy przyjęły, że dokonywanie pod rządami ww. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. oceny kwalifikacji nauczyciela (czyli zbieżności jego wykształcenia z nauczanym przedmiotem) należy do dyrektora szkoły, który będąc pracodawcą dokonuje indywidualnej oceny kwalifikacji osoby ubiegającej się o pracę. Stanowisko dyrektora w tym zakresie jest wiążące, co nie oznacza jednak, że stanowisko to jest ostateczne i niepodważalne. Na podstawie art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572) kurator oświaty, jak i Minister Edukacji Narodowej sprawują nadzór pedagogiczny i mogą wydawać zalecenia wiążące w zakresie sprawowanego nadzoru, jednakże powinni to robić w oddzielnym postępowaniu w ramach sprawowanego nadzoru nad szkołami, a nie w postępowaniu w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela – zwrócił uwagę WSA. Wyrok WSA w Gdańsku z 27 czerwca 2013 r., sygn. akt III SA/Gd 292/13, nieprawomocny Osoby, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia uzyskały tytuł wykwalifikowanego robotnika w zawodzie, w którym kształcenie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 63, poz. 571), zostało przeniesione do szkoły ponadgimnazjalnej, której ukończenie umożliwia
Warunki nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego Odpowiadając na Pańskie pytanie, uprzejmie informuję, że zgodnie art. 9b ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela ( Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, odbycie stażu, zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela oraz: w przypadku nauczyciela stażysty – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie; w przypadku nauczyciela kontraktowego – zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną; w przypadku nauczyciela mianowanego – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie. Uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego jest uzależnione od spełnienia przez nauczyciela trzech warunków: posiadania wymaganych kwalifikacji, odbycia stażu (oprócz nauczycieli wymienionych w art. 9e ust. 1-3, dla których równoważny z okresem stażu jest okres zatrudnienia) zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego, a także uzyskania pozytywnego wyniku w postępowaniu przed komisją kwalifikacyjną lub egzaminacyjną. Podstawowym warunkiem nadania kolejnego stopnia awansu jest posiadanie przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji. Obecne brzmienie przepisu art. 9b ust. 1 jednoznacznie wskazuje, że nauczyciel ubiegający się o awans musi spełniać ogólne wymagania kwalifikacyjne określone w art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela, a także wymogi szczegółowe zawarte w aktach wykonawczych wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 Karty Nauczyciela. Kwalifikacje wymagane od nauczycieli zatrudnionych w publicznych i niepublicznych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych, działających na podstawie ustawy o pomocy społecznej, określone są w przepisach tejże ustawy. Nauczyciel posiadający wprawdzie wyższe wykształcenie z przygotowaniem pedagogicznym, ale nauczający przedmiotu lub prowadzący zajęcia niezgodnie z kierunkiem ukończonych studiów, nie spełnia zatem wymogów. Analogiczna sytuacja wystąpiłaby w przypadku, gdyby nauczyciel posiadający kwalifikacje do nauczania w szkołach ogólnodostępnych był zatrudniony w szkole specjalnej, nie mając jednak przygotowania wymaganego od nauczycieli tych szkół. Odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego warunkiem nadania stopnia awansu zawodowego Drugim warunkiem nadania stopnia awansu zawodowego jest odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego. Ustawowa definicja stażu znajduje się w art. 3 pkt 3 Karty Nauczyciela. Zgodnie z nim określenie „staż” oznacza okres zatrudnienia nauczyciela w przedszkolach, szkołach, placówkach i innych jednostkach organizacyjnych wymienionych w art. 1 ust. 1 oraz 2 pkt 2 Karty Nauczyciela, w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć, rozpoczętego i realizowanego na zasadach określonych w przepisach rozdziału 3a. Kto posiada kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela? Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400, z późn. zm.), kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela posiada osoba, która ukończyła: studia magisterskie na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub studia magisterskie na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub studia magisterskie na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w pkt 1 i 2 i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. Kwalifikacje, o których mowa, posiada też osoba, która ukończyła: studia pierwszego stopnia na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub studia pierwszego stopnia na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub studia wyższe na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w lit. a i b, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. Jak wynika z wyżej przedstawionych przepisów, stanowisko nauczyciela danego przedmiotu może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. Nowe rozporządzenie nie przewiduje więc już możliwości zatrudniania nauczyciela po ustaleniu przez dyrektora szkoły, że ukończył on kierunek studiów zbliżony do nauczanego przedmiotu. Ponadto na stanowisku nauczyciela danego przedmiotu można zatrudnić osobę, która ukończyła studia wyższe na kierunku (specjalności) innym niż zgodnym z nauczanym przedmiotem lub którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, ale dany nauczyciel musi dodatkowo ukończyć studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu oraz posiadać przygotowanie pedagogiczne. Jakie przygotowanie zawodowe powinien posiadać nauczyciel - pedagog? Nauczyciel-pedagog powinien posiadać takie przygotowanie zawodowe (ukończyć taką specjalność), które będzie gwarantowało wykonanie zadań statutowych pedagoga szkolnego w konkretnej szkole. Należy pamiętać, że zadania nauczycieli-pedagogów w poszczególnych typach szkół różnią się między sobą, ponieważ potrzeby uczniów uczęszczających do konkretnych szkół są odmienne. Zatrudniając osobę na dane stanowisko, dyrektor gimnazjum powinien zatem dokonać oceny kwalifikacji przyjmowanego nauczyciela pod kątem potrzeb placówki. Oceny kwalifikacji zatrudnianej osoby dokonuje się poprzez porównanie programu ukończonego kierunku (specjalności) studiów z zadaniami, jakie będzie realizować dana osoba na zajmowanym stanowisku. Zgodnie z § 1 pkt 3 przywołanego rozporządzenia przez przygotowanie pedagogiczne należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktyką pedagogiczną w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin. Uznanie posiadania przygotowania pedagogicznego O posiadaniu przygotowania pedagogicznego świadczy dyplom ukończenia studiów lub inny dokument wydany przez uczelnię, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego. Podsumowując powyższe, należy stwierdzić, ze rozporządzenie uznaje za przygotowanie pedagogiczne nabycie określonej wiedzy poprzez odbycie określonej liczby godzin zajęć i praktyki. O tym, czy nauczyciel posiada przygotowanie pedagogiczne, świadczy dyplom ukończenia studiów albo inny dokument wydany przez uczelnię, poparty ewentualnie wykazem godzin praktyki i zajęć niezbędnym do uzyskania przygotowania pedagogicznego. W mojej opinii jeśli posiada Pan dyplom ukończenia studiów wyższych i ma Pan odpowiednią liczbę godzin praktyki i zajęć, to organ prowadzący nie ma podstaw, aby odmówić Panu uznania posiadania przygotowania pedagogicznego. W tej sytuacji proponuję zwrócić się do organu z prośbą o sprecyzowanie, jaki dokument powinien Pan przedstawić. Być może wystarczy uszczegółowione zaświadczenie z uczelni (choć osobiście nie widzę takiej potrzeby). Nie spełniałby Pan wymagań kwalifikacyjnych, gdyby np. po studiach matematycznych (z przygotowaniem pedagogicznym) uczył Pan języka polskiego albo fizyki, ewentualnie gdyby uczył Pan w szkole specjalnej, gdzie potrzebne są dodatkowe kwalifikacje, a miał po prostu ukończone studia jak nauczyciel szkół ogólnodostępnych. W 2006 r., a więc jeszcze przed obowiązywaniem obecnego rozporządzenia, to dyrektor decydował, czy kwalifikacje posiadane przez nauczyciela są wystarczające. Obecnie nauczyciel powinien ukończyć studia zgodne z nauczanym przedmiotem albo takie, które obejmowały treść nauczanego przedmiotu, ewentualnie jakiekolwiek studia plus studia podyplomowe. Jednakże jeśli nauczyciel w danej szkole miał uznane kwalifikacje, to mimo wejścia w życie nowego rozporządzenia nadal należy uznawać, że je posiada (chyba że zmienił Pan szkołę po 2009 r.). Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online .
Na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy o systemie oświaty dyrektora można odwołać z powodu: - złożenia przez dyrektora szkoły rezygnacji za trzymiesięcznym wypowiedzeniem co oznacza, iż złożone oświadczenie woli przez dyrektora stanowi podstawę natomiast decyzja organu w tej kwestii ma charakter uzupełniający, Nowo wybrany dyrektor bardzo często nie sprawdza kwalifikacji zatrudnionych w przedszkolu nauczycieli, dając wiarę temu, że jego poprzednik właściwie ocenił kwalifikacje nauczycieli. Co prawda w przedszkolu istnieje możliwość zwolnienia nauczyciela poza tak zwanym okresem ruchu kadrowego, ale wymaga to podjęcia przez dyrektora odpowiednich kroków. W przypadku stwierdzenia, że nauczyciel został zatrudniony bez kwalifikacji, dochodzi niekiedy do wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa i dyrektor, który stwierdził brak kwalifikacji nauczyciela, ma obowiązek owo wygaśnięcie stosunku pracy stwierdzić. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2017 r., poz. 1189) stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:POLECAMY ma wyższe wykształcenie i odpowiednie przygotowanie pedagogiczne lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje; przestrzega podstawowych zasad moralnych; spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu. Przepis wprost wskazuje, że aby zostać nauczycielem, trzeba mieć odpowiednie kwalifikacje. Kontrola zgodności zatrudniania z kwalifikacjami jest czynnością z zakresu nadzoru pedagogicznego (wynikająca z art. 55 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ( Dz. U. z 2018 r., poz. 996 z późn. zm.) i należy do kompetencji organu sprawującego nadzór pedagogiczny wobec dyrektora przedszkola, a więc do kuratora oświaty. Z kolei organ prowadzący może administracyjne sprawdzić przydział czynności z kwalifikacjami w ramach kontroli wewnętrznej przedszkola jako jednostki podległej organowi prowadzącemu finansowo i organizacyjnie. Niezależnie od powyższego organem podejmującym decyzje kadrowe w przedszkolu jest dyrektor przedszkola i to on odpowiada za ustalenie kwalifikacji nauczycieli i zatrudnienie ich zgodnie z kwalifikacjami. Wymogi prawne Zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U., poz. 1575) kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach ma osoba, która ukończyła: studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami, oraz zdobyła przygotowanie pedagogiczne lub studia drugiego stopnia albo jednolite studia magisterskie na kierunku, którego efekty kształcenia w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym, oraz ma przygotowanie pedagogiczne, lub studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w pkt 1 i 2, i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, studia pierwszego stopnia na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub studia pierwszego stopnia na kierunku, którego efekty kształcenia w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub studia pierwszego stopnia na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w lit. a i lit. b oraz studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny, w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiadającej nauczanemu przedmiotowi lub prowadzonym zajęciom, lub zakład kształcenia nauczycieli w specjalności innej niż wymieniona w lit. d oraz kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach posiada również osoba, która ukończyła: studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym; zakład kształcenia nauczycieli w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym. Zgodnie z art. 26 KN stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa odpowiednio w razie stwierdzenia, że nawiązanie stosunku pracy nastąpiło na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów albo zostało dokonane z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 1–5, z zastrze- żeniem art. 10 ust. 9. Jednocześnie w art. 10 ust. 8 Karta Nauczyciela wprost wskazuje, że nie można nawiązać stosunku pracy z nauczycielem, który nie spełnia warunków dotyczących kwalifikacji. Jednak zakaz zatrudnienia nie jest tożsamy ze stwierdzeniem nieważności stosunku pracy zawartego wbrew temu zakazowi. Najczęstsze problemy interpretacyjne Wątpliwość tutaj budzi redakcja przepisu art. 26 ust. 1 pkt 5 odwołująca się do przesłanek niezbędnych do zatrudnienia nauczyciela przez mianowanie. Taka konstrukcja przepisu sugerować może, że wygaśnięcie stosunku pracy z powodu braku kwalifikacji dotyczy tylko nauczycieli zatrudnionych przez mianowanie. W tym kierunku poszło orzecznictwo Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 30 stycznia 2008 r. I PK 195/07). Sąd Najwyższy stwierdził mianowicie, ze świadome i niezgodne z prawem zatrudnienie kontraktowego nauczyciela języka obcego, który nie legitymuje się wymaganymi kwalifikacjami do zajmowania tego stanowiska, nie prowadzi do wygaśnięcia z mocy prawa stosunku pracy na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), ale umożliwia wypowiedzenie umowy o pracę zawartej wbrew zakazowi z art. 10 ust. 8 tej ustawy. Z wyroku tego można wnioskować, że jeśli z nauczycielem zawarto jedynie umowę o prace na czas nieokreślony nie dochodzi do wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa. Można jedynie dokonać temu nauczycielowi wypowiedzenia umowy o pracę. W przypadku przedszkola – wypowiedzenie (3-miesięczne) może być dokonane w każdym czasie, ponieważ skutek w postaci rozwiązania stosunku pracy nie musi przypadać na koniec roku szkolnego. Wygaśnięcie z mocy prawa stosunku pracy nauczyciela w razie stwierdzenia, że nawiązanie stosunku pracy zostało dokonane z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 1–5 KN ma zdaniem sądu charakter szczególny i wyjątkowy, przez co przepis ten nie podlega wykładni rozszerzającej. Wprawdzie przepis ten został sformułowany w sposób, który pozornie pozwala odnosić go do wszystkich nauczycieli bez względu na podstawę prawną ich zatrudnienia, jednakże warunki określone w art. 10 ust. 5 pkt 1–5 KN odno... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 10 wydań magazynu "Monitor Dyrektora Przedszkola" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Możliwość pobrania materiałów dodatkowych ...i wiele więcej! Sprawdź 7Q5o3.
  • 3atk6p85xp.pages.dev/327
  • 3atk6p85xp.pages.dev/327
  • 3atk6p85xp.pages.dev/204
  • 3atk6p85xp.pages.dev/195
  • 3atk6p85xp.pages.dev/383
  • 3atk6p85xp.pages.dev/204
  • 3atk6p85xp.pages.dev/231
  • 3atk6p85xp.pages.dev/78
  • 3atk6p85xp.pages.dev/393

    • uznanie kwalifikacji przez dyrektora szkoły